Trong bối cảnh thị trường mật ong thế giới đang biến động, ngành nuôi ong Việt Nam, đặc biệt là phân khúc ong mật nội địa (Apis Cerana), đang tìm kiếm hướng đi bền vững để nâng cao hiệu quả sản xuất và mở rộng thị trường xuất khẩu. Những thách thức lớn như việc Mỹ áp thuế chống phá giá mật ong Việt Nam, hay các tiêu chuẩn khắt khe từ thị trường châu Âu đang đặt ra yêu cầu cấp thiết cho người nuôi ong phải thay đổi tư duy sản xuất, nâng cao chất lượng và xây dựng chuỗi giá trị bền vững.
Đặc điểm sinh học và tập tính của ong mật nội địa
Để thành công trong ngành nuôi ong, việc hiểu rõ đặc điểm sinh học và tập tính của đối tượng nuôi là yếu tố then chốt. Ong mật nội địa (Apis Cerana) có những đặc trưng riêng biệt so với các giống ong khác.
Để phát triển hiệu quả, người nuôi ong cần nắm vững đặc điểm sinh học và tập tính của ong mật nội địa. Ong mật nội địa có kích thước nhỏ hơn ong ngoại (Apis Mellifera), tính hiền lành và khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm của Việt Nam. Chúng có khả năng xây tổ ở nhiều địa điểm khác nhau, bao gồm cả trong hốc cây, vách nhà hoặc thùng nuôi ong mật do người nuôi cung cấp. Tập tính bầy đàn của ong nội khá chặt chẽ, với sự phân chia vai trò rõ ràng giữa ong chúa, ong thợ và ong đực. Khả năng chống chịu bệnh và thích nghi với nguồn nguyên liệu thức ăn cho ong mật địa phương của ong nội cũng được đánh giá cao. Tuy nhiên, năng suất mật của ong nội thường thấp hơn so với ong ngoại.
Để phát triển hiệu quả, người nuôi ong cần nắm vững đặc điểm sinh học và tập tính của ong mật nội địa. Apis Cerana là giống ong có kích thước nhỏ hơn ong ngoại (Apis Mellifera), hiền lành, dễ nuôi và có khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm của Việt Nam. Chúng có thể xây tổ tại nhiều vị trí khác nhau như hốc cây, vách nhà hoặc thùng nuôi chuyên dụng. Cấu trúc bầy đàn của ong nội rất chặt chẽ, với vai trò phân công rõ ràng giữa ong chúa, ong thợ và ong đực. Ngoài ra, ong nội có khả năng chống chịu bệnh tốt và sử dụng hiệu quả nguồn thức ăn tại chỗ, tuy nhiên, nhược điểm là năng suất mật không cao bằng ong ngoại.
Ong mật nội địa (Apis cerana)
Kỹ thuật nuôi ong mật nội địa hiệu quả
Áp dụng đúng kỹ thuật nuôi ong mật là yếu tố quyết định đến năng suất và chất lượng mật ong. Đặc biệt trong bối cảnh thị trường xuất khẩu mật ong Việt Nam gặp nhiều thách thức, việc tối ưu hóa quy trình nuôi trở nên cấp thiết để nâng cao hiệu quả kinh tế
Chọn giống và xây dựng tổ ong
Dụng cụ nuôi bao gồm thùng ong gỗ có kích thước tiêu chuẩn, cùng các thiết bị hỗ trợ như bộ tạo chúa, dao cắt mật, lưới lọc… Trong tạo chúa, có thể sử dụng phương pháp chia đàn tự nhiên, cấp tạo hoặc di trùng tùy vào quy mô trại nuôi. Kỹ thuật chia đàn bao gồm chia song song hoặc chia rời chỗ để phát triển số lượng đàn. Cần theo dõi và kiểm soát hiện tượng ong bốc bay do thiếu thức ăn hay môi trường nuôi không phù hợp, đồng thời thực hiện cho ăn bổ sung bằng nước đường trong mùa khan hiếm để giữ sức đàn ong.
Để bắt đầu, người nuôi cần chọn những đàn ong giống khỏe mạnh, có ong chúa tốt và khả năng sinh sản cao,ong chúa dưới 6 tháng tuổi, không bệnh. Việc xây dựng thùng nuôi ong mật cần đảm bảo kích thước phù hợp với tập tính của ong nội, thường là loại thùng hình trụ hoặc hình hộp chữ nhật nhỏ gọn. Vị trí đặt thùng ong cần thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và gió lùa mạnh, khoảng cách giữa các đàn tối thiểu 2 km đối với những đàn có quy mô tối đa 100 thùng, đồng thời đảm bảo có nguồn nguyên liệu thức ăn cho ong mật tự nhiên phong phú trong khu vực.
Xây dựng tổ ong
Chăm sóc và quản lý đàn ong
Quá trình chăm sóc đàn ong bao gồm việc kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh tật, đảm bảo đàn ong có đủ không gian phát triển và nguồn thức ăn. Vào những thời điểm nguồn mật tự nhiên khan hiếm, việc bổ sung nguyên liệu thức ăn cho ong mật là cần thiết. Các sản phẩm bổ sung như đường, nước đường hoặc các sản phẩm chuyên dụng như Bee Pro có thể được sử dụng. Đây là sản phẩm có nguồn gốc nguyên liệu sạch, không chứa đậu nành. Nguồn gốc của thức ăn bổ sung cũng cần lưu ý cẩn thận để đảm bảo không ảnh hưởng đến chất lượng mật ong, đặc biệt khi hướng đến thị trường xuất khẩu.Bên cạnh dó việc phòng trừ bệnh tật và thiến địch cũng là một yếu tố quan trọng không kém
Đàn ong nội dễ mắc một số bệnh thường gặp như bệnh thối ấu trùng, bệnh nấm. Việc phòng ngừa bằng cách giữ vệ sinh thùng nuôi, đảm bảo đàn ong khỏe mạnh và xử lý kịp thời khi phát hiện bệnh là rất quan trọng. Các loài thiên địch như ong bắp cày, kiến cũng cần được kiểm soát để tránh gây hại cho đàn ong.
Bee Pro nguyên liệu thức ăn cho ong
Kỹ thuật lấy mật ong đúng cách
Kỹ thuật lấy mật ong đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm và duy trì sự phát triển của đàn ong. Việc áp dụng phương pháp lấy mật khoa học sẽ giúp người nuôi đạt được hiệu quả cao
Thời điểm lấy mật tốt nhất là khi mật đã chín, chỉ nên quay mật khi trên 70% lỗ tổ đã vít nắp trắng và thời điểm quay thích hợp nhất là buổi sáng.Quy trình bao gồm rũ ong khỏi cầu các lỗ mật đã được vít nắp hoàn toàn. Người nuôi cần sử dụng các dụng cụ chuyên dụng như dao cắt vít nắp, thùng quay mật để thu hoạch mật một cách nhanh chóng và sạch sẽ. Sau khi lấy mật, các cầu ong cần được trả lại thùng để ong tiếp tục xây dựng và thu thập mật. Cần lưu ý không lấy hết mật của đàn ong, để lại một lượng đủ để chúng duy trì và phát triển, đặc biệt trong giai đoạn khan hiếm nguồn hoa.
Giải pháp nuôi ong mật hiệu quả trong bối cảnh xuất khẩu khó khăn
Trước những thách thức từ chính sách thuế quan, đặc biệt là thuế chống phá giá mật ong Việt Nam và việc Mỹ áp thuế chống phá giá mật ong Việt Nam, người nuôi ong cần tìm kiếm Giải pháp nuôi ong mật hiệu quả để giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Một trong những giải pháp quan trọng là tối ưu hóa quy trình nuôi, từ chọn giống, chăm sóc đến quản lý dịch bệnh. Việc sử dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu thức ăn cho ong mật cũng đóng vai trò then chốt. Trong đó, các sản phẩm như Bee Pro do Công ty Tân Hữu Quí sản xuất, với nguồn nguyên liệu không chứa nành, có thể là một lựa chọn phù hợp để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xuất khẩu mật ong sang Châu Âu. Việc đảm bảo chất lượng mật ong, đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu mật ong sang Mỹ và EU về dư lượng kháng sinh, kim loại nặng và các chỉ tiêu khác là yếu tố sống còn để duy trì và mở rộng thị trường.
Tiềm năng và thách thức của thị trường xuất khẩu mật ong Việt Nam
Thị trường xuất khẩu mật ong Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển, tuy nhiên cũng đang đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là các rào cản thương mại và yêu cầu về chất lượng ngày càng cao.
Việt Nam có lợi thế về nguồn hoa phong phú và đa dạng, tạo ra các loại mật ong có hương vị đặc trưng. Tuy nhiên, vấn đề Mỹ áp thuế chống phá giá mật ong Việt Nam đã gây ra những khó khăn không nhỏ cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Việc tìm kiếm và mở rộng thị trường xuất khẩu mật ong sang Châu Âu và các thị trường khác trở nên cấp thiết. Để làm được điều này, việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu mật ong sang Mỹ và EU, cũng như xây dựng thương hiệu uy tín là những yếu tố then chốt. Đồng thời, việc áp dụng các kỹ thuật nuôi ong tiên tiến và sử dụng hiệu quả các nguồn nguyên liệu thức ăn cho ong mật chất lượng như Bee Pro sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành nuôi ong Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Giá mật ong và các yếu tố ảnh hưởng
Giá mật ong trên thị trường trong nước và quốc tế chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, bao gồm chất lượng, nguồn gốc, loại hoa, chi phí sản xuất và các yếu tố thị trường khác.
Giá mật ong xuất khẩu thường cao hơn giá mật ong tiêu thụ trong nước do yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng và chi phí vận chuyển, marketing. Các chính sách thuế quan, đặc biệt là thuế chống phá giá mật ong Việt Nam tại thị trường Mỹ, cũng có tác động lớn đến giá xuất khẩu. Để duy trì lợi nhuận trong bối cảnh này, người nuôi ong cần tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí đầu vào (bao gồm cả chi phí nguyên liệu thức ăn cho ong mật) và nâng cao chất lượng sản phẩm để có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Các sản phẩm hỗ trợ như Bee Pro có thể giúp người nuôi đạt được hiệu quả kinh tế tốt hơn thông qua việc cải thiện sức khỏe và năng suất đàn ong.
Để tìm hiểu thêm về các giải pháp nuôi ong bền vững và hiệu quả, bạn có thể tham khảo Bee Pro – Giải pháp mới giúp mật ong Việt Nam chinh phục thị trường EU