Một số bệnh trên tôm thẻ chân trắng và cách phòng trị

Phần lớn các bệnh trên tôm đều có nguy cơ truyền nhiễm cao, bệnh có thể lây lan nhanh chóng trong ao và sang các ao lân cận gây ảnh hưởng xấu đến năng suất vụ nuôi. Do đó, cần có nhiều biện pháp phòng bệnh và kiểm soát sức khỏe đàn ngay từ đầu vụ để đạt được hiệu quả tốt nhất.

1. Bệnh đốm trắng

Bệnh đốm trắng gây ra do White Spot Syndrome Virus (WSSV). Virus tấn công nhiều mô tế bào, xuất hiện nhiều nhất ở tế bào mô da. Bệnh có tỷ lệ chết và lây lan cao. Tôm ở các giai đoạn từ ấu trùng cho đến tôm giống và cả tôm trưởng thành đều có nguy cơ mắc bệnh.

Biểu hiện:

• Xuất hiện các đốm trắng có đường kính 0,5-2mm trên vỏ tôm, đặc biệt là ở giáp đầu ngực và phần vỏ cơ thể.
• Tôm bơi lờ đờ, ăn yếu hoặc bỏ ăn hoàn toàn.
• Có hiện tượng bơi sát bờ ao hoặc vùi mình xuống bùn.
• Khi bệnh tiến triển nặng, tôm chết hàng loạt trong thời gian ngắn (24-72 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng rõ rệt).

Cách phòng trị:

Hiện tại chưa có phương pháp đặc trị. Vì vậy, người nuôi cần quản lý tốt ao nuôi để hạn chế rủi ro thiệt hại. Khi phát hiện ao nuôi có tôm nhiễm bệnh, cần vớt hết tôm chết ra khỏi ao. Sử dụng Chlorine với liều 30 kg/1.000 m3 hoặc Formaline 200 lít/1.000 m3 hòa với nước tạc đều quanh ao, ngâm ao 7 ngày rồi mới xả ra môi trường.

2. Hội chứng Taura (bệnh đỏ đuôi – Taura Syndrone)

Hội chứng Taura gây ra bởi virus RNA không vỏ bọc thuộc họ Dicistroviridae. Bệnh thường xuất hiện trên tôm giai đoạn từ 2 tuần tuổi cho đến khi trưởng thành. Thời gian ủ bệnh ngắn, khả năng lây lan cao và tỷ lệ chết lên đến 95%.

Biểu hiện:

• Giai đoạn cấp tính làm tôm chậm lớn, mềm vỏ, phá hủy hệ tiêu hóa và khả năng lây lan nhanh, khi mắc bệnh đuôi tôm thường phồng lên và chuyển thành màu đỏ sau đó xuất hiện các đốm màu đen trên biểu bì, nếu bệnh tôm chuyển biến thành thể mãn tính, sẽ xuất hiện nhiều đốm nhiễm melanin. Tôm bệnh sẽ biếng ăn, bơi lờ đờ trên mặt nước hoặc rúc vào ao, đầm nuôi.
• Gan tụy có màu vàng hơn bình thường, mang sưng, thường là tôm chết lúc lột xác.

Cách phòng trị:

Hội chứng Taura trên tôm hiện chưa có thuốc đặc trị. Người nuôi tôm cần áp dụng các biện pháp tổng hợp về quản lý và xử lý môi trường nước của ao nuôi. Khi đã xuất hiện bệnh, việc “điều trị” chỉ góp phần kiểm soát dịch bệnh, hạn chế tối đa thiệt hại cho vụ nuôi. Phương pháp thực hiện là ngăn chặn không cho tôm lột xác bằng việc giảm thức ăn và duy trì pH > 8.0, liên tục sục khí và duy trì chất lượng nước tốt nhất có thể.

3. Bệnh đầu vàng (Yellow Head Disease)

Theo Aquaculture Pathophysiology (2022) tác nhân gây bệnh đầu vàng là Yellow Head Virus genotype 1 (VHD-1). Bệnh thường xuất hiện vào các thời điểm thời tiết xấu, lúc giao mùa. Bệnh có tỷ lệ chết rất cao có thể lên đến 100%.

Biểu hiện:

Tôm thẻ chân trắng khi bị bệnh có biểu hiện vàng đầu, thân nhợt nhạt, gan tụy chuyển sang màu vàng, tôm bơi dạt bờ trên mặt nước và ven bờ rồi bị chết.

Cách phòng trị:

Bệnh chưa có thuốc đặc trị. Người nuôi cần tuân thủ các biện pháp phòng bệnh chung. Chọn lọc giống và quản lý tốt chất lượng môi trường ao nuôi.

4. Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính

Bệnh do vi khuẩn Vibrio Parahaemolyticus độc lực cao gây ra. Tôm có thể nhiễm bệnh ở tất cả các giai đoạn nuôi, tuy nhiên giai đoạn nhạy cảm nhất là thời gian 10 – 45 ngày sau khi thả giống. Thời điểm này tôm non, sức đề kháng của tôm chưa hoàn thiện, dễ bị mầm bệnh tấn công.

Biểu hiện:

• Tôm bỏ ăn, bơi chậm, vỏ mỏng, màu nhạt
• Gan tụy có biểu hiện sưng, nhũn hoặc teo nhỏ
• Ruột tôm rỗng hoặc đứt đoạn

Cách phòng trị:

• Để phòng bệnh cần chọn lựa con giống, quản lý môi trường ao nuôi.
• Khi phát hiện biểu hiện bất thường cần giảm hoặc ngưng cho ăn để giảm áp lực chức năng tiêu hóa của gan tụy. Lấy mẫu bệnh để xác định nguyên nhân gây bệnh, thử kháng sinh đồ để lựa chọn kháng sinh hiệu quả nhất. Theo nghiên cứu, vi khuẩn Vibrio Parahaemolyticus trong nuôi trồng thủy sản đã đề kháng với amoxciline, ampiciline, tetracycline do đó khi lựa chọn kháng sinh sử dụng ban đầu không nên lựa chon 3 loại kháng sinh này để điều trị bệnh hoại tử gan tụy cấp tính.

Kết luận: Cách phòng bệnh chung

Để đảm bảo năng suất tối ưu, hạn chế tối đa thiệt hại cho ao nuôi. Tân Hữu Quí xin tổng hợp 1 số biện pháp phòng bệnh giúp cho người nuôi an tâm hơn:

1. Xử lý nguồn nước đảm bảo yêu cầu, tốt nhất nên có hệ thống xử lý nguồn nước cấp riêng biệt, có ao sẵn sàng cung cấp nước cho ao nuôi.

2. Lựa chọn tôm giống sạch, không nhiễm bệnh. Tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật về nuôi tôm thẻ chân trắng. Vệ sinh nước ao nuôi định kỳ và chủ động loại bỏ các loại tảo độc trong ao để bảo đảm sức khỏe cho tôm.

3. Xây dựng khẩu phần phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của tôm ở mỗi giai đoạn. Kiểm soát xơ và tinh bột trong khẩu phần để tôm đạt được hiệu suất tiêu hóa tốt nhất. Đạm đơn bào là 1 trong những giải pháp tối ưu – hiện đại để cân đối khẩu phần dinh dưỡng trên tôm. Xem thêm tại đây 

4. Cung cấp lượng thức ăn vừa đủ, hạn chế thức ăn thừa trong ao. Vì thức ăn thừa chính là tác nhân gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng nước trong ao nuôi, giảm nồng độ oxy hòa tan, là nguồn dinh dưỡng cho các vi sinh vật trong nước phát triển nguy cơ gây bệnh cho tôm.

5. Bổ sung chất khoáng, vitamin và men tiêu hóa cần thiết vào trong thức ăn cho tôm để tăng sức đề kháng.

6. Thường xuyên kiểm tra tình trạng sức khỏe tôm, chủ động theo dõi nguồn nước, biến đổi khí hậu, pH phù hợp để có những giải pháp xử lý kịp thời.