Trước yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường quốc tế, đặc biệt là khu vực Bắc Âu, ngành mật ong Việt Nam đang đứng trước thời cơ lớn để phát triển – nếu biết chủ động chuẩn hóa sản xuất, nâng cao khả năng truy xuất nguồn gốc và tận dụng các giải pháp tiết kiệm chi phí mà vẫn giữ vững chất lượng một cách bền vững
Xuất khẩu mật ong: Cơ hội rộng mở nhưng đi kèm thách thức
Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có sản lượng mật ong xuất khẩu lớn nhất thế giới, tuy nhiên phần lớn sản phẩm vẫn dưới dạng thô, giá trị gia tăng thấp. Thị trường EU với tiêu chuẩn khắt khe đang đòi hỏi các doanh nghiệp trong nước cần cải thiện về truy xuất nguồn gốc mật ong, loại trừ hoàn toàn dư lượng kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật, và đặc biệt là vấn đề minh bạch vùng nguyên liệu
Không chỉ riêng châu Âu, thị trường Mỹ – nơi tiêu thụ hơn 90% mật ong xuất khẩu của Việt Nam – đang siết chặt kiểm soát thông qua các chính sách thuế chống bán phá giá khiến giá bán giảm sâu, tác động trực tiếp tới người nuôi ong và doanh nghiệp trong nước. Tình hình này buộc ngành nuôi ong Việt phải định hướng lại toàn diện để giảm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh và vẫn đảm bảo chất lượng đạt chuẩn quốc tế
Hợp tác xã – Cầu nối giữa người nuôi ong và thị trường
Các hợp tác xã nuôi ong đang dần thể hiện vai trò quan trọng trong việc liên kết người nông dân với doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu. Tuy nhiên, nhiều HTX vẫn hoạt động theo mô hình truyền thống, thiếu quy trình quản lý chất lượng và chưa đủ năng lực tiếp cận thị trường quốc tế.
Để khắc phục điều đó, cần đầu tư bài bản vào nâng cao năng lực HTX, từ quản trị điều hành, ứng dụng công nghệ trong kiểm soát chất lượng, cho đến liên kết vùng nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP hoặc Organic. Việc xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, có truy xuất minh bạch sẽ là yếu tố then chốt để các HTX tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị xuất khẩu mật ong bền vững.
Giải pháp giảm chi phí: Tận dụng nguyên liệu sạch không chứa đậu nành
Trong nỗ lực giảm chi phí đầu vào và tăng tính cạnh tranh, một trong những hướng đi hiệu quả hiện nay là sử dụng thức ăn cho ong sạch, không chứa đậu nành. Điều này vừa giúp hạn chế nguy cơ tồn dư chất cấm trong mật, vừa đáp ứng được các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của các thị trường khó tính như EU và Mỹ.
Bee Pro – sản phẩm dinh dưỡng dành cho ong do Công ty Tân Hữu Quí sản xuất – đang được đánh giá là giải pháp tiềm năng giúp người nuôi ong đảm bảo chất lượng, nâng cao năng suất, đồng thời tuân thủ tiêu chuẩn không GMO và truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Việc chuyển đổi sang các loại thức ăn sạch như Bee Pro cũng đang được nhiều HTX, doanh nghiệp tại các tỉnh như Đắk Lắk, Lâm Đồng, Nghệ An áp dụng thành công.
Chính sách đồng hành: Từ quản lý nhà nước đến xúc tiến thị trường
Để ngành ong phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trên trường quốc tế, không thể thiếu vai trò định hướng và hỗ trợ từ cơ quan quản lý. Điều này bao gồm việc:
- Xây dựng cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc ngành ong thống nhất toàn quốc
- Hỗ trợ đào tạo cho nông dân và HTX trong việc ứng dụng kỹ thuật nuôi ong sạch
- Mở rộng chương trình hỗ trợ chứng nhận sản phẩm đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, Organi
Đẩy mạnh xúc tiến thương mại quốc tế để mở rộng thị trường và tránh phụ thuộc vào một vài thị trường truyền thống
Để tìm hiểu thêm về các giải pháp nuôi ong bền vững và hiệu quả, bạn có thể tham khảo Bee Pro – Giải pháp mới giúp mật ong Việt Nam chinh phục thị trường EU